آیا برخورد کهکشان راه شیری و آندرومدا لغو میشود؟
آیا برخورد کهکشان راه شیری و آندرومدا لغو میشود؟
احتمال برخورد از «تقریباً قطعی» به «شیر یا خط» تغییر کرد
از قطعیت به تردید: برخورد کیهانی در هالهای از ابهام
برای دههها، اخترشناسان با اطمینان نسبتاً بالایی پیشبینی میکردند که کهکشان راه شیری — میزبان منظومه شمسی ما — در حدود ۴ تا ۵ میلیارد سال آینده با همسایه بزرگش، کهکشان آندرومدا، برخورد خواهد کرد. اما مطالعهای جدید که در نشریه معتبر Nature Astronomy منتشر شده، این فرضیه دیرینه را به چالش کشیده و تصویر متفاوتی از آینده کیهانی ما ترسیم کرده است.
بر اساس این پژوهش که به رهبری دکتر “تیل ساوالا” از دانشگاه هلسینکی انجام شده، احتمال برخورد این دو کهکشان تنها حدود ۵۰ درصد برآورد میشود — یعنی از یک پیشبینی تقریباً قطعی، اکنون به یک «شیر یا خط» کیهانی رسیدهایم.
تجدیدنظر بر اساس دادههای تازه و نگاه کلنگر به کهکشانها
تیم تحقیقاتی با استفاده از دادههای پیشرفتهای که توسط تلسکوپ فضایی هابل و مأموریت گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا جمعآوری شدهاند، توانستهاند تحلیل دقیقتری از مسیر حرکتی کهکشان آندرومدا و نیز اثر متقابل آن با کهکشان راه شیری ارائه دهند.
نکته مهم این است که برخلاف پژوهشهای پیشین که تنها بر دو کهکشان متمرکز بودند، این مطالعه اثر گرانشی سایر اجرام بزرگ کیهانی مانند کهکشان مثلثالاضلاع (M33) و بهویژه ابر ماژلانی بزرگ (LMC) را نیز وارد محاسبات کرده است. این اجرام، با جرم قابل توجهشان، میتوانند بهگونهای غیرقابل چشمپوشی بر مسیر حرکت و شتاب نسبی دو کهکشان اصلی تأثیر بگذارند.
در این چارچوب، مشخص شده که ابر ماژلانی بزرگ میتواند با اثر گرانشیاش، به نوعی تعادل کیهانی میان راه شیری و آندرومدا وارد کرده و احتمال برخورد آنها را کاهش دهد.
در سناریویی که برخورد بین راه شیری و آندرومدا رخ دهد، این رویداد نه یک تصادف ویرانگر، بلکه یک ادغام عظیم کیهانی خواهد بود. ستارگان این دو کهکشان با احتمال بسیار اندک بهصورت مستقیم با هم برخورد خواهند کرد، چراکه فواصل میان ستارهها بسیار بیشتر از اندازه خود آنهاست.
با این حال، نتیجه نهایی چنین ادغامی تشکیل یک کهکشان بیضوی عظیم خواهد بود که اخترشناسان آن را بهطور غیررسمی “میلکومدا” (Milkomeda) مینامند. منظومه شمسی ممکن است از نقطه مرکزی کهکشان جدید به بیرون پرتاب شود یا وارد مدار جدیدی گردد، اما اثرات زیستی مستقیم آن بر زمین به دلایل دیگری ناچیز خواهد بود.
پرندگان در قطب شمال: پردندگان ۷۳ میلیون سال پیش در قطب شمال آشیانه میساختند
عمر خورشید و غیبت انسان در صحنه رویداد
طبق محاسبات اخترفیزیکی، خورشید در حدود ۵ میلیارد سال آینده به پایان عمر خود خواهد رسید. در این فرآیند، ابتدا به یک غول سرخ تبدیل میشود و سپس لایههای بیرونیاش را از دست داده و به یک کوتوله سفید بدل خواهد شد. در این دوره، زمین — و تمامی شکلهای حیات شناختهشده — نابود خواهند شد.
بنابراین حتی اگر ادغام کهکشانی در آینده دور اتفاق بیفتد، احتمالاً هیچ انسانی یا اثر تمدنی برای تماشای آن وجود نخواهد داشت.
این تحقیق فقط درباره یک برخورد کیهانی نیست، بلکه نشاندهنده دقت فزاینده علم اخترشناسی در پیشبینی آینده کیهان بر اساس دادههای دینامیکی، مدلسازی پیشرفته و شناخت بهتر نیروهای گرانشی است. همچنین نشان میدهد که فضا هرگز ایستا نیست؛ کهکشانها، حتی با وجود فاصلههای میلیاردها سال نوری، با یکدیگر در تعاملند و آینده آنها تابع متغیرهای پیچیدهای است.
از منظر علمی، این تغییر دیدگاه اهمیت زیادی دارد؛ زیرا دانشمندان میتوانند بر اساس آن، مدلهای دقیقتری از تحول ساختارهای بزرگ کیهانی بسازند، تأثیر اجرام همسایه را بهتر بشناسند و درک دقیقتری از سرنوشت جهان در بازههای زمانی فوقالعاده طولانی بهدست آورند.
آیندهای که هنوز قابل پیشبینی نیست
در حالیکه پیشرفتهای کنونی در حوزه ابزارهای رصدی و تحلیل دادهها مسیر علم را روشنتر کردهاند، اما هنوز فاکتورهای ناشناخته زیادی وجود دارند که میتوانند در سرنوشت کهکشانها نقش داشته باشند. حضور اجرام نامرئی، ماده تاریک و انرژی تاریک، همچنان از جمله مجهولات اخترفیزیک هستند که شاید در آینده، محاسبات کنونی را نیز دگرگون کنند.
جمعبندی
در حالیکه دانش فعلی برخورد راه شیری و آندرومدا را دیگر «قطعی» نمیداند، هنوز مشخص نیست در نهایت این دو کهکشان چه سرنوشتی خواهند داشت. تنها یک چیز روشن است: کیهان، بیش از آنکه پیشبینیپذیر باشد، پر از شگفتی است.
منبع خبر: www.space.com
اخبار مرتبط به دنیای علم و دانش را در جیبی 724 دنبال کنید:
ناسا بهدنبال ساخت بزرگ ترین تلسکوپ رادیویی در سمت پنهان ماه
آسمان ژوئن ۲۰۲۵ با شهابباران، ماه کامل توت فرنگی و خوشههای ستارهای میدرخشد
