شش فیلمی که جذابیت سینمایی پاپ را به تصویر میکشند : پاپ فرانسیس؛ ستارهای غیرمنتظره در سینما
شش فیلمی که جذابیت سینمایی پاپ را به تصویر میکشند
در دنیای سینما، شخصیتهای مذهبی معمولاً جایگاه مشخصی دارند؛ اما پاپ فرانسیس در میان آنها چهرهای متفاوت و شگفتانگیز بود. کارگردانان بسیاری – چه در قالب مستند و چه در آثار داستانی – به او نه تنها بهعنوان رهبر کاتولیکها، بلکه بهعنوان شخصیتی الهامبخش، چالشبرانگیز و سینمایی پرداختهاند.
در تریلر واتیکانی «Conclave» به کارگردانی ادوارد برگر که سال گذشته اکران شد، یکی از شخصیتها اسقفی مکزیکی و اصلاحطلب است که در کابل خدمت میکند و کلیسا را به تمرکز بر اقشار بهحاشیهراندهشده دعوت میکند. گرچه این فیلم بر اساس رمانی خیالی ساخته شده، اما این شخصیت بیاختیار یادآور پاپ فرانسیس است؛ نخستین پاپ اهل آمریکای لاتین که بهدلیل دغدغهاش برای فقرا، مهاجران، حفاظت از محیط زیست و نزدیکی با جامعه LGBTQ، هم تحسین جهانی را برانگیخت و هم مورد انتقاد محافظهکاران مذهبی قرار گرفت.
پاپ فرانسیس که روز دوشنبه پس از عید پاک درگذشت، در طول ۱۲ سال رهبری خود به سوژهای جذاب برای فیلمسازان بدل شد. شخصیت او، فراتر از مرزهای کلیسا، الهامبخش آثاری شد که برخی مخاطب مذهبی داشتند و برخی دیگر برای تماشاگران عمومی ساخته شده بودند. در ادامه با شش فیلم مهم آشنا میشویم که هر یک بُعدی از شخصیت، نگرش و تأثیرگذاری او را بازتاب میدهند:
۱. پاپ فرانسیس: مردی با کلام خودش (۲۰۱۸)
مستند Pope Francis: A Man of His Word به کارگردانی ویم وندرس، نگاهی نزدیک و صمیمی به اندیشههای پاپ دارد. برخلاف بسیاری از مستندها، فیلم بر جزئیات زندگینامه تمرکز نمیکند، بلکه به پاپ اجازه میدهد تا مستقیماً با مخاطب سخن بگوید. در نماهایی ساده و بدون واسطه، فرانسیس درباره دغدغههایش در حوزه سیاست، فلسفه، محیط زیست و ایمان صحبت میکند؛ تصویری انسانی، متفکرانه و صادقانه از چهرهای معنوی.
۲. دو پاپ (۲۰۱۹)
فیلم The Two Popes به کارگردانی فرناندو میرلس، گفتوگویی خیالی اما پرمفهوم بین پاپ بندیکت شانزدهم (با بازی آنتونی هاپکینز) و پاپ فرانسیس (با بازی جاناتان پرایس) را به تصویر میکشد. این فیلم با نگاهی طنزآمیز و انسانی، تقابل دو دیدگاه محافظهکار و اصلاحطلب در کلیسای کاتولیک را نشان میدهد. فیلم علاوه بر سرگرمکنندگی، نگاهی عمیق به تحولات دینی و شخصی دارد.
۳. فرانچسکو (۲۰۲۱)
مستند Francesco به کارگردانی یوگنی آفینیوسکی، به واکنشهای پاپ نسبت به بحرانهای جهانی میپردازد: از ملاقات با مسلمانان روهینگیا و پناهجویان در یونان، تا دیدار با قربانیان آزار جنسی کلیسا. این فیلم فرانسیس را نه فقط بهعنوان رهبر مذهبی، بلکه بهعنوان فعال اجتماعی جهانی به تصویر میکشد؛ فردی که مسئولیتپذیری کلیسا در برابر رنجهای بشری را یادآوری میکند.
۴. نامهای برای زمین ما (۲۰۲۲)
فیلم The Letter: A Message for Our Earth تمرکز ویژهای بر پیام زیستمحیطی پاپ دارد. بر اساس سند معروف Laudato Si، این فیلم با حضور فعالان محیط زیست از کشورهای مختلف چون آمازون، هند، سنگال و هاوایی، دیدگاههای پاپ درباره عدالت اقلیمی و خطرات نابرابریهای زیستمحیطی را واکاوی میکند. فیلم نمایانگر دینی جهانی و مسئولانه است که محدود به چهارچوبهای سنتی نمیماند.
۵. در سفر: پاپ فرانسیس در راه است (۲۰۲۳)
مستند In Viaggio ساخته جیانفرانکو رُزی، با نگاهی مستندگونه به ۳۷ سفر پاپ به ۵۳ کشور در طی ۹ سال نخست پاپیاش میپردازد. او در این سفرها از وسایل ساده استفاده میکرد تا نزدیکتر به مردم باشد. فیلم از تصاویر آرشیوی و سخنرانیهای پاپ استفاده میکند تا چهرهای پویا و متعهد از رهبری مذهبی را ترسیم کند که از مشکلات مهاجران، فقر و تبعیض غافل نیست.
۶. کنکلِیو (۲۰۲۴)
فیلم داستانی Conclave به کارگردانی ادوارد برگر و با بازی رالف فاینز، با داستانی پرکشش از درون جلسات انتخاب پاپ، به تضادهای درونی کلیسا میپردازد. یکی از کاردینالها به نام «بنیتز» – که شباهتهایی با فرانسیس دارد – محور روایت میشود. فیلم در کنار موضوعاتی چون جنسیت، ایمان و قدرت، جنبهای هیجانی و رازآلود نیز دارد و با پایانی شگفتانگیز، کلیسا را در آستانه تصمیمی سرنوشتساز قرار میدهد.
منبع : شش فیلمی که جذابیت سینمایی پاپ را به تصویر میکشند : پاپ فرانسیس؛ ستارهای غیرمنتظره در سینما
