واقعاً چه عواملی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش میدهند؟
واقعاً چه عواملی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش میدهند؟
تشخیص سرطان پروستات تهاجمی در جو بایدن، رئیسجمهور سابق آمریکا، موجی از نگرانی و سردرگمی در سطح عمومی ایجاد کرده است. اما علم در این زمینه چه میگوید؟
سرطان پروستات شایعترین سرطان در میان مردان است. از هر ۸ مرد، تقریباً یک نفر در طول زندگیاش به این بیماری مبتلا میشود. با این حال، همه موارد این سرطان تهدیدکننده حیات نیستند؛ بسیاری از آنها رشد بسیار آهستهای دارند و حتی ممکن است هرگز مشکلی ایجاد نکنند.
دکتر هیلی لاکستون، مسئول تحقیقات در مؤسسه Prostate Cancer UK، درباره این موضوع میگوید: «ما دو نوع اصلی سرطان پروستات داریم؛ یکی را “گربه ملوس” مینامم، که کند رشد است و جان بیمار را تهدید نمیکند، و دیگری “ببر”، که تهاجمی است و نیاز به درمان فوری دارد.»
در بررسیهای کالبدشکافی، مشخص شده بیش از ۵۰ درصد مردان بالای ۹۰ سال سلولهای سرطانی در پروستات دارند، بدون اینکه هیچگاه در طول زندگیشان تشخیص داده شده باشند.
دکتر کودی واتلینگ از مؤسسه ملی سرطان آمریکا میگوید: «اغلب مردان در نهایت سلولهای سرطانی پروستات خواهند داشت، اما این که این سلولها به سرطان فعال، علامتدار یا منتشرشونده تبدیل شوند یا نه، موضوع دیگری است.»
سه عامل مهم و غیرقابل کنترل
طبق یافتههای علمی، خطر ابتلا به سرطان پروستات عمدتاً به سه عامل مهم – و متأسفانه غیرقابل کنترل – بستگی دارد:
-
سن: خطر ابتلا پس از ۵۰ سالگی افزایش چشمگیری دارد و بیشتر موارد در مردان بالای ۷۰ سال تشخیص داده میشود.
-
نژاد: مردان سیاهپوست دو برابر بیشتر از سفیدپوستان در معرض ابتلا هستند. علت دقیق این موضوع هنوز مشخص نیست، اما ژنتیک احتمالاً نقش دارد.
-
سابقه خانوادگی: اگر پدر، برادر یا پدربزرگ فرد به سرطان پروستات مبتلا بودهاند – بهویژه اگر قبل از ۶۰ سالگی تشخیص داده شده باشد – خطر ابتلا افزایش مییابد. همچنین وجود سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان، بهویژه با جهش ژن BRCA2، میتواند خطر را افزایش دهد.
دکتر واتلینگ توضیح میدهد که این عوامل نهتنها با احتمال کلی ابتلا، بلکه با نوع تهاجمی بیماری نیز ارتباط دارند.
در جیبی 724 بخوانید : وداع باشکوه دی بروینه با اتحاد؛ منچسترسیتی ۳ – بورنموث ۱
نقش سبک زندگی چقدر مهم است؟
اگرچه بسیاری از تیترهای خبری بر نقش سبک زندگی در کاهش خطر ابتلا تأکید دارند، اما واقعیت علمی پیچیدهتر است.
واتلینگ میگوید: «تحقیقات زیادی درباره نقش عوامل قابل اصلاح، مثل تغذیه، انجام شده، اما تاکنون شواهد قوی و قطعی به دست نیامده است.»
برخی مطالعات مصرف زیاد لبنیات، بهویژه شیر، را با افزایش جزئی خطر سرطان پروستات مرتبط دانستهاند که ممکن است به دلیل فاکتور رشد IGF-1 باشد. با این حال، این ارتباط هنوز کاملاً اثبات نشده و به پژوهش بیشتری نیاز دارد.
یک استثنا ممکن است وزن بدن باشد. شواهدی وجود دارد که اضافهوزن میتواند خطر ابتلا به سرطان پروستات تهاجمی یا مرگبار را افزایش دهد. البته روشن نیست این رابطه ناشی از زیستشناسی بدن است یا به دلیل کاهش احتمال غربالگری در افراد دارای اضافهوزن.
لاکستون میافزاید: «داشتن رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی حتی به میزان روزانه ۱۰ دقیقه پیادهروی، از بیتحرکی بهتر است.»
چه اقداماتی باید انجام دهید؟
اگر بالای ۵۰ سال سن دارید – یا اگر سیاهپوست هستید یا سابقه خانوادگی دارید و بالای ۴۵ سال هستید – بهتر است با پزشک خود درباره خطر ابتلا به سرطان پروستات صحبت کنید.
مؤسسه Prostate Cancer UK یک ابزار آنلاین برای بررسی سریع ریسک سرطان پروستات دارد که در کمتر از یک دقیقه میتوانید آن را انجام دهید. پس از آن، پزشک ممکن است آزمایشهایی مانند آزمایش خون PSA، معاینه فیزیکی یا تصویربرداری MRI را برای بررسی دقیقتر تجویز کند.
منبع : واقعاً چه عواملی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش میدهند؟
