متا اولین تراشه اختصاصی خود برای آموزش هوش مصنوعی را آزمایش میکند
متا اولین تراشه اختصاصی خود برای آموزش هوش مصنوعی را آزمایش میکند
شرکت متا (META.O)، مالک فیسبوک، آزمایش اولین تراشه اختصاصی خود برای آموزش سیستمهای هوش مصنوعی را آغاز کرده است. این اقدام، نقطه عطفی مهم در مسیر طراحی تراشههای سفارشی این شرکت محسوب میشود و میتواند وابستگی متا به تأمینکنندگان خارجی مانند انویدیا را کاهش دهد. دو منبع مطلع به رویترز اعلام کردند که این آزمایش در مقیاس محدود انجام شده و در صورت موفقیت، متا قصد دارد تولید این تراشه را به سطح گستردهتری برساند.
کاهش هزینههای زیرساختی متا با توسعه تراشه اختصاصی
توسعه تراشههای اختصاصی، بخشی از استراتژی بلندمدت متا برای کاهش هزینههای زیرساختی عظیم این شرکت است، چراکه سرمایهگذاری هنگفتی روی ابزارهای هوش مصنوعی انجام داده است. متا، که مالک اینستاگرام و واتساپ نیز هست، هزینههای کلی سال 2025 خود را بین 114 تا 119 میلیارد دلار پیشبینی کرده است. از این مقدار، تا 65 میلیارد دلار به سرمایهگذاری در زیرساختهای هوش مصنوعی اختصاص دارد.
به گفته یکی از منابع، تراشه جدید متا یک شتابدهنده اختصاصی است که برای انجام وظایف خاص هوش مصنوعی طراحی شده است. این ویژگی، آن را از پردازندههای گرافیکی (GPU) یکپارچه که معمولاً برای پردازشهای هوش مصنوعی استفاده میشوند، متمایز میکند و باعث بهینهتر شدن مصرف انرژی میشود.
همکاری با TSMC برای تولید تراشه جدید
متا در این پروژه با شرکت تایوانی TSMC (2330.TW) همکاری میکند. طبق اطلاعات دریافتی، مرحله آزمایشی این تراشه پس از تکمیل اولین “Tape-out” انجام شده است. این فرایند، یکی از مراحل مهم در توسعه تراشهها محسوب میشود و شامل ارسال طراحی اولیه به کارخانه برای ساخت نمونه اولیه است. Tape-out معمولاً دهها میلیون دلار هزینه و بین سه تا شش ماه زمان میبرد و تضمینی برای موفقیت آن وجود ندارد. در صورت شکست، متا باید مشکل را شناسایی کرده و این فرایند را دوباره تکرار کند.
متا و TSMC از اظهار نظر در این باره خودداری کردهاند.
تراشه جدید؛ بخشی از برنامه MTIA متا
این تراشه، جدیدترین محصول در سری “Meta Training and Inference Accelerator” (MTIA) محسوب میشود. پروژه MTIA تاکنون روند پرنوسانی داشته و در گذشته، یکی از تراشههای این برنامه در مرحله مشابهی از توسعه کنار گذاشته شده بود.
با این حال، متا سال گذشته از یکی از تراشههای MTIA برای استنتاج (Inference) در سیستمهای پیشنهادی خود استفاده کرد. این تراشه تعیین میکند که چه محتوایی در فید خبری کاربران در فیسبوک و اینستاگرام نمایش داده شود.
مدیران متا اعلام کردهاند که قصد دارند تا سال 2026 از تراشههای اختصاصی خود برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی استفاده کنند. این فرآیند شامل پردازش و تحلیل حجم عظیمی از دادهها برای “آموزش” سیستمهای هوش مصنوعی است. مشابه با تراشه استنتاج، متا ابتدا از تراشههای آموزشی جدید در سیستمهای توصیهگر (Recommendation Systems) استفاده خواهد کرد و سپس آنها را در محصولات هوش مصنوعی مولد (Generative AI) مانند چتبات Meta AI به کار خواهد گرفت.
کریس کاکس، مدیر ارشد محصولات متا، هفته گذشته در کنفرانس فناوری، رسانه و مخابرات مورگان استنلی اظهار داشت:
“ما در حال بررسی روشهای آموزش سیستمهای توصیهگر هستیم و در آینده، به نحوه آموزش و استنتاج در هوش مصنوعی مولد نیز خواهیم پرداخت.”
او توسعه تراشههای متا را “فرایندی تدریجی” توصیف کرد، اما گفت که مدیران شرکت، تراشه استنتاج نسل اول را “یک موفقیت بزرگ” میدانند.
سرمایهگذاری میلیاردی متا روی GPUهای انویدیا
متا پیشتر یک تراشه اختصاصی برای استنتاج طراحی کرده بود، اما پس از شکست در آزمایشهای اولیه، این پروژه را کنار گذاشت و در عوض، میلیاردها دلار برای خرید پردازندههای گرافیکی انویدیا هزینه کرد. از آن زمان، این شرکت به یکی از بزرگترین مشتریان انویدیا تبدیل شده و برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی در سیستمهای تبلیغاتی، توصیهگرها و مدلهای پایهای Llama از این پردازندهها استفاده کرده است.
با این حال، ارزش این GPUها اخیراً زیر سوال رفته است، زیرا برخی از محققان هوش مصنوعی معتقدند که افزایش مقیاس مدلهای زبانی بزرگ (LLM) با افزودن داده و قدرت محاسباتی بیشتر، دیگر منجر به پیشرفتهای قابل توجه نمیشود.
چالشهای جدید برای انویدیا در بازار هوش مصنوعی
در اواخر ژانویه، استارتاپ چینی DeepSeek مدلهای کمهزینهای را معرفی کرد که از نظر کارایی، بسیار بهینهتر از مدلهای رایج بودند. این رویکرد، وابستگی به پردازشهای پرهزینه را کاهش داده و باعث شد که سهام انویدیا بهطور موقت تا 20٪ افت کند. هرچند قیمت سهام این شرکت مجدداً افزایش یافت، اما همچنان نگرانیهایی درباره آینده بازار GPUها وجود دارد.
بهرغم این چالشها، سرمایهگذاران همچنان معتقدند که تراشههای انویدیا استاندارد اصلی صنعت برای آموزش و استنتاج هوش مصنوعی باقی خواهند ماند. با این حال، ورود شرکتهایی مانند متا به حوزه توسعه تراشههای اختصاصی میتواند آینده این بازار را تحت تأثیر قرار دهد.
نتیجهگیری
متا با آزمایش تراشه اختصاصی خود برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی، قدمی بزرگ در مسیر استقلال سختافزاری و کاهش وابستگی به انویدیا برداشته است. این شرکت، در صورتی که این آزمایش موفقیتآمیز باشد، میتواند هزینههای زیرساختی عظیم خود را کاهش داده و بر توسعه محصولات هوش مصنوعی مولد متمرکز شود. اما چالشهای پیش رو، از جمله ریسک شکست در مراحل توسعه و تسلط انویدیا بر بازار، مسیر متا را دشوار خواهند کرد.
