کشف اکسیژن در کهن ترین کهکشان؛ بازنویسی تاریخ تحول کیهانی
کشف اکسیژن در کهن ترین کهکشان؛ بازنویسی تاریخ تحول کیهانی
دانشمندان موفق به شناسایی اکسیژن در دوردستترین کهکشان شناختهشده شدند؛ کشفی که نظریههای قبلی درباره سرعت تحول جهان اولیه را به چالش کشیده است.
ستارهشناسان از طریق مشاهدات دقیق با آرایه میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (ALMA)، موفق به شناسایی عنصر اکسیژن در کهکشانی با نام JADES-GS-z14-0 شدهاند. این کهکشان در فاصلهای حدود ۱۳٫۴ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد و نور آن مربوط به زمانی تنها ۳۰۰ میلیون سال پس از انفجار بزرگ (Big Bang) است.
این کشف حیرتانگیز که در ژورنال معتبر Nature و همچنین در دو مقاله جداگانه در نشریات The Astrophysical Journal و Astronomy & Astrophysics منتشر شده، دانشمندان را وادار کرده در مورد چگونگی و سرعت شکلگیری نخستین کهکشانها تجدیدنظر کنند.
یک کهکشان بالغ در جهانی نوزاد
یافتن اکسیژن در چنین فاصله و زمانی به این معناست که ستارگان در این کهکشان شکل گرفته، سوخته و مردهاند، و در این فرایند اکسیژن تولید کردهاند—آنهم تنها طی چند صد میلیون سال، در حالی که انتظار میرفت این فرایند میلیاردها سال طول بکشد.
ساندر شوز، نویسنده اصلی یکی از مطالعات، میگوید: «این مثل آن است که انتظار نوزاد داشته باشی، اما یک نوجوان ببینی!» تا پیش از این تصور میشد که در دورههای ابتدایی کیهان، عناصر سنگین مانند اکسیژن به ندرت یافت میشدند و هیدروژن و هلیوم عناصر غالب بودند.
هشدار درباره احتمال برخورد سیارک «ویرانگر شهر» با زمین؛ هنوز توانایی شناسایی آن را نداریم
رصد دقیق با کمک JWST و ALMA
این کهکشان نخستین بار توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) شناسایی شد، اما ALMA توانست با شناسایی خطوط نشری خاص اکسیژن ([OIII] 88μm)، وجود این عنصر را به دقت تأیید و همچنین فاصله دقیق کهکشان را اندازهگیری کند. میزان دقت این اندازهگیری تنها ۰٫۰۰۵٪ انحراف داشت.
الئونورا پارلانتی، از محققان حاضر در پروژه، میگوید: «این دقت بالا به ما کمک میکند تا درک عمیقتری از ویژگیهای کهکشانهای دوردست داشته باشیم.»
بازنگری در زمانبندی تحول کیهانی
به گفتهی محققان، این کهکشان ۱۰ برابر بیشتر از آنچه پیشبینی میشد، عناصر سنگین دارد. این موضوع نشان میدهد که تشکیل کهکشانها و غنیسازی شیمیایی در جهان اولیه بسیار سریعتر و پیچیدهتر از آن چیزی بوده که تاکنون در مدلهای کیهانشناسی تصور میشد.
استفانو کارنیانی، سرپرست مطالعهی دوم، این یافته را «نقطه عطفی در درک مراحل نخست تکامل کهکشانی» توصیف کرده است.
امیدی به حیات زودهنگام؟
یکی از پیامدهای هیجانانگیز این کشف، احتمال شکلگیری سریعتر شرایط لازم برای ایجاد سیارات و حتی زندگی در اوایل عمر کیهان است. اگر اکسیژن در کهکشانهای اولیه فراوان بوده، شاید بستر لازم برای حیات زودتر از تصورات قبلی شکل گرفته باشد.
گرگُ پاپینگ، ستارهشناس رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) که در این مطالعات حضور نداشت، گفت: «این کشف نقش حیاتی ALMA در درک شرایط نخستین کهکشانهای جهان را نشان میدهد.»
منبع خبر: dailygalaxy.com
اخبار مرتبط با علم و فناوری:
تماشای ماه گرفتگی نیمه کاره در آسمان بامدادی؛ رویداد نجومی جذاب این هفته
کشف قدیمی ترین چهره انسانی اروپا در آتاپوئرکا؛ احتمال کشف گونهای جدید از انسانها
بازگشت فضانوردان ناسا پس از ۹ ماه انتظار؛ کپسول اسپیس ایکس به ایستگاه فضایی بینالمللی متصل شد
