کشف بزرگترین ترکیبات آلی در مریخ توسط ناسا؛ آیا زندگی روی سیاره سرخ ممکن بوده است؟
کشف بزرگترین ترکیبات آلی در مریخ توسط ناسا؛ آیا زندگی روی سیاره سرخ ممکن بوده است؟
مریخنورد کنجکاوی ناسا موفق به شناسایی بزرگترین ترکیبات آلی کشفشده تاکنون در مریخ شده که میتواند سرنخهایی درباره احتمال وجود حیات در گذشتههای دور این سیاره ارائه دهد.
این ترکیبات در نمونهای از سنگی با قدمت ۳.۷ میلیارد سال در منطقهای موسوم به «خلیج یلوننایف» کشف شدند؛ جایی که زمانی یک دریاچه با شرایط مناسب برای شکلگیری حیات در مریخ گرم و مرطوب گذشته بوده است.
بر اساس آزمایشهای انجامشده، این سنگ حاوی آلکانهای زنجیرهبلند است؛ مولکولهای آلی که به احتمال زیاد بقایای اسیدهای چرب هستند. هرچند چنین ترکیباتی میتوانند از واکنشهای غیرزیستی نیز حاصل شوند، اما در زمین، اجزای کلیدی غشای سلولی تمام موجودات زنده به شمار میآیند.
احتمال حضور حیات؛ فرضیهای جذاب اما تایید نشده
دکتر کارولین فریسینه، شیمیدان تجزیهای از آزمایشگاه مشاهدات فضایی در نزدیکی پاریس، که سرپرستی این پژوهش را بر عهده داشته میگوید:
«این مولکولها میتوانند از شیمی یا زیستشناسی بهوجود آمده باشند. اگر واقعاً اسیدهای چرب زنجیرهبلند روی مریخ وجود داشته باشند، شاید — و فقط شاید — بقایای غشای سلولهایی باشند که ۳.۷ میلیارد سال پیش در آنجا زندگی میکردهاند.»
به گفته کارشناسان، هرچند هنوز نمیتوان آن را بهعنوان “امضای زیستی” قطعی دانست، اما این کشف محتملترین سرنخی است که تاکنون برای یافتن نشانههایی از زندگی در مریخ بهدست آمده است.
کشف جدید با روشهای پیشرفته
مریخنورد کنجکاوی از سال ۲۰۱۲ تاکنون بیش از ۳۲ کیلومتر در دهانه گیل حرکت کرده است. در سال ششم مأموریت، نخستین نشانههای ترکیبات آلی در سنگهای گِلی با زنجیره کربنی کوتاهتر کشف شد. اما در این مطالعه جدید، پژوهشگران روش نوینی را برای تجزیه بیشتر نمونهای از سنگ موسوم به کامبرلند توسعه دادند و موفق به شناسایی ترکیبات آلی بزرگتری همچون دکان، اندکان و دودکان شدند.
بررسیها نشان داد که این ترکیبات احتمالاً از اسیدهای چرب موجود در سنگ بهدست آمدهاند که در اثر حرارت به آلکانها تبدیل شدهاند.
بزرگ ترین نقشه سه بعدی جهان هستی منتشر شد؛ سفر به ۱۱ میلیارد سال قبل آغاز میشود
الگوهای زیستی در مریخ؟
از نکات جالب توجه در این کشف، الگوی عددی کربنهاست. روی زمین، موجودات زنده معمولاً اسیدهای چرب با تعداد زوج اتمهای کربن تولید میکنند. همین الگو بهصورت ضعیف اما قابلتوجه در ترکیبات کشفشده مریخی نیز مشاهده شده است.
دکتر فریسینه میگوید: «کامبرلند ما را قلقلک میدهد. ترکیب ۱۲کربنی در مرکز، بیشتر از دو ترکیب دیگر حضور دارد. این دقیقاً همان چیزی است که روی زمین هم دیده میشود. البته نمیتوان با سه مولکول نتیجه قطعی گرفت، اما همین نشانهها هیجانانگیز هستند.»
گام بعدی چیست؟
در حال حاضر، کنجکاوی یک نمونه دیگر از همان سنگ را در اختیار دارد که قرار است برای شناسایی ترکیبات آلی حتی بزرگتر بررسی شود. اگر در آن نمونه نیز اسیدهای چرب با تعداد زوج کربن مشاهده شوند، احتمال زیستی بودن منشأ ترکیبات تقویت خواهد شد — هرچند همچنان نمیتوان نتیجهگیری قطعی کرد.
پروفسور جان آیلر از مؤسسه فناوری کالیفرنیا معتقد است که بررسی ایزوتوپهای کربن و هیدروژن میتواند منشأ دقیق ترکیبات را مشخص کند، اما این کار نیاز به تجهیزات پیچیدهای دارد که فقط در چند آزمایشگاه روی زمین وجود دارند.
او تاکید میکند: «در حال حاضر، هیچ راه عملی برای انجام این اندازهگیریها در سطح مریخ وجود ندارد. این کار باید تا زمانی که نمونهها به زمین بازگردانده شوند، منتظر بماند.»
امیدها به آینده
در نهایت، این کشف میتواند نشان دهد که نشانههای آلی ممکن است برای میلیاردها سال در سنگهای مریخی حفظ شوند. اگر روزی حیات در مریخ شکل گرفته باشد، شواهد آن شاید هنوز هم در این سنگها باقی ماندهاند.
«یافتههای این پژوهش، بهترین شانس ما برای یافتن بقایای حیات در مریخ تاکنون هستند. اما برای اطمینان کامل، لازم است این نمونهها به زمین بازگردند.»
پروفسور آیلر
منبع خبر: www.theguardian.com
اخبار مرتبط با دانش و فناوری:
کشف اکسیژن در کهن ترین کهکشان؛ بازنویسی تاریخ تحول کیهانی
هشدار درباره احتمال برخورد سیارک «ویرانگر شهر» با زمین؛ هنوز توانایی شناسایی آن را نداریم
