نمایش قدرت موشکی ایران همزمان با افزایش تحرکات دیپلماتیک
نمایش قدرت موشکی ایران همزمان با افزایش تحرکات دیپلماتیک
در روز ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح با برگزاری رژهای گسترده در تهران، قدرت نظامی خود را به نمایش گذاشتند. در این مراسم، هزاران نیروی نظامی همراه با تجهیزات سنگین، از جمله سامانه دفاع موشکی S-300، پهپادها و دیگر سختافزارهای نظامی، در خیابانهای پایتخت رژه رفتند.
این نمایش علنی قدرت، با حضور و تحسین رئیسجمهور مسعود پزشکیان همراه بود و پیامی روشن از آمادگی نظامی ایران مخابره کرد. با این حال، در پشت صحنه، تحرکات دیپلماتیک نیز با شدت در جریان است.
در همین راستا، وزیر امور خارجه ایران، سید عباس عراقچی، به مسکو سفر کرد و با رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، دیدار داشت. وی همچنین روز جمعه با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، گفتوگوهایی انجام داد.
عراقچی پس از این دیدارها به خبرگزاری تاس روسیه گفت: «دوستان روسی ما اطلاعات لازم را در اختیارمان قرار دادند.»
قرار است عراقچی روز شنبه به رم سفر کند تا با نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، دیدار و درباره برنامه هستهای ایران گفتوگو کند. این دومین دور از مذاکرات مستقیم میان دو کشور در روزهای اخیر است؛ پیش از این، دو طرف در عمان نیز نشستی برگزار کرده بودند. این مذاکرات نخستین رایزنیها پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید به شمار میروند.
هرچند دو طرف مذاکرات قبلی را «مثبت و سازنده» توصیف کردهاند، اما ایران از پیامهای متناقض دولت ترامپ ابراز نگرانی کرده است.
عراقچی در مسکو به نقل از خبرگزاری مهر گفت: «واقعیت این است که ما از آمریکا پیامهایی متناقض و ناهماهنگ دریافت میکنیم. از نگاه ما، آنچه در میز مذاکره – هرچند بهصورت غیرمستقیم و با میانجیگری – مطرح میشود، اهمیت دارد.»
استیو ویتکاف در ابتدا پیشنهاد داده بود که ایران غنیسازی اورانیوم را تا سقف ۳.۶ درصد محدود کند، اما بعدتر این اظهارات را پس گرفت و اعلام کرد هدف نهایی، کنار گذاشتن کامل برنامه هستهای است.
در صورت اعمال این محدودیت، سطح غنیسازی ایران با توافق هستهای ۲۰۱۵ مطابقت مییافت. این توافق – که با نام رسمی «برجام» شناخته میشود – میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا) بهعلاوه آلمان و اتحادیه اروپا منعقد شده بود. در ازای محدودسازی برنامه هستهای، میلیاردها دلار تحریم علیه ایران برداشته شد.
اما دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از این توافق خارج کرد و تحریمهای سختگیرانهای علیه تهران اعمال نمود. در پی آن، ایران نیز تمام محدودیتهای برجامی را کنار گذاشت و بر اساس گزارشها، سطح غنیسازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد افزایش داد؛ رقمی که به سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد نزدیکتر است.
کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا، غنیسازی اورانیوم را یکی از مراحل کلیدی در مسیر تولید سلاح هستهای میدانند. با این حال، روزنامه نیویورک تایمز گزارش داده که رئیسجمهور دونالد ترامپ، در برابر طرح اسرائیل برای حمله به سایتهای هستهای ایران مقاومت نشان داده و ترجیح داده است مسیر دیپلماتیک و بازنگری در توافق را دنبال کند.
ترامپ روز پنجشنبه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال حمله هوایی به ایران، در کاخ سفید گفت: «من فکر میکنم ایران این فرصت را دارد که کشوری بزرگ باشد و بدون مرگ، زندگی خوبی داشته باشد — و من دوست دارم چنین چیزی را ببینم. این گزینه اول من است.»
با وجود این موضعگیری، ایران همچنان با احتیاط و تردید به روند مذاکرات نزدیک میشود؛ بهویژه در سایهی بیاعتمادی عمیق نسبت به دولت ترامپ. با این حال، نشانههایی از انعطاف در سیاست داخلی ایران دیده میشود. در نماز جمعه این هفته که با حضور روحانیون تندرو و نیروهای نظامی در دانشگاه تهران برگزار شد، امامجمعه با لحنی قابلتوجه اعلام کرد ایران باید با احتیاط اما بدون بستن درهای مذاکره، در این روند مشارکت کند.
با آنکه شماری از حاضران در مراسم، شعارهایی نظیر «مرگ بر آمریکا» سر دادند، امامجمعه تأکید کرد که هرچند نمیتوان به دولت آمریکا اعتماد کرد، اما باید مذاکرات را با درایت و دقت دنبال کرد.
در همین حال، ترامپ تهدید کرده است که در صورت عدم توافق، ایران را هدف حملات هوایی قرار خواهد داد. آمریکا همچنین یک ناو هواپیمابر دیگر را به آبهای خاورمیانه اعزام کرده است، اقدامی که بسیاری آن را تلاشی برای اعمال فشار نظامی در آستانه مذاکرات شنبه تلقی کردهاند.
رئیسجمهور آمریکا همچنین هشدار داده در صورت ادامه خرید نفت ایران توسط سایر کشورها، تعرفههای تجاری علیه آنها را افزایش خواهد داد. این تهدید در کنار تحریمهای گسترده کنونی، بخشی از تلاشهای واشنگتن برای افزایش فشار بر تهران است.
از سوی دیگر، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه در سفر خود به ایران اعلام کرد که مذاکرات جاری در «مرحلهای بسیار حساس» قرار دارد.
منبع : نمایش قدرت موشکی ایران همزمان با افزایش تحرکات دیپلماتیک
