ژنتیک چه چیزی درباره نژاد به ما آموخته است؟
ژنتیک چه چیزی درباره نژاد به ما آموخته است؟
🔍 تحقیقات ژنتیکی، مفاهیم قدیمی درباره نژاد را رد میکنند – اما چرا هنوز این مفاهیم پابرجا هستند؟
با گذشت ۲۵ سال از معرفی نخستین پیشنویس پروژه ژنوم انسان، حالا شواهد علمی بهوضوح نشان میدهند که نژادهای انسانی هیچ پایه زیستی ندارند. به بیان دقیقتر، تنوع ژنتیکی درون هر گروه نژادی بیشتر از تفاوت میان آنهاست. اما با این حال، استفاده از نژاد به عنوان یک دستهبندی زیستی همچنان در سیاست، پژوهش و پزشکی دیده میشود.
🎙️ آدام رادرفورد، استاد ژنتیک در دانشگاه کالج لندن و نویسنده کتاب «چگونه با یک نژادپرست بحث کنیم»، در تحلیل تازهای از مداخله سیاسی دونالد ترامپ در حوزه علم ژنتیک، به نکات مهمی اشاره کرده است.
🎯 مداخله ترامپ در روایت علمی از نژاد
در یکی از دستورات اجرایی تازه ترامپ تحت عنوان “بازگرداندن حقیقت و عقلانیت به تاریخ آمریکا”، یک نمایشگاه در موزه هنر اسمیتسونیان که نژاد را «اختراع انسانی» معرفی کرده بود، هدف حمله قرار گرفت. ترامپ این روایت را “ضدآمریکایی” توصیف کرده و خواستار حذف چنین دیدگاههایی از نهادهای فرهنگی ایالات متحده شده است.
اما جامعه علمی تأکید میکند: اینکه نژاد یک ساختار اجتماعی است و نه زیستی، سالهاست که از سوی علم تأیید شده و دیگر جای تردید ندارد.
📜 میراث خطرناک علم نژاد در تاریخ
مفاهیم نژادی از قرن ۱۸ میلادی توسط زیستشناسانی مانند «کارل لینه» شکل گرفتند؛ کسی که انسانها را بر اساس رنگ پوست و ویژگیهای ظاهری در طبقهبندیهایی همچون “اروپایی سفیدپوست”، “آسیایی زردپوست”، “آفریقایی سیاهپوست” و “سرخپوست آمریکایی” قرار داد.
اما مشکل فراتر از این دستهبندیها بود؛ لینه در ویرایشهای بعدی اثر خود، به این گروهها ویژگیهای رفتاری منفی یا مثبت هم نسبت داد که پایهگذار دیدگاههای نژادپرستانه شد.
🧪 ژنتیک چه میگوید؟
با پیشرفت علم ژنتیک در قرن بیستم، مشخص شد که مفاهیم نژادی سنتی با ساختار واقعی ژنهای انسان هماهنگ نیستند. برای مثال، دو فرد از کشورهای اتیوپی و نامیبیا از نظر ژنتیکی تفاوت بیشتری با یکدیگر دارند تا با یک اروپایی سفیدپوست. این مسئله حتی در مورد “سیاهپوستان آمریکایی” هم صادق است؛ ژنوم آنها ترکیبی است از تبار آفریقایی و اروپایی که ریشه در تاریخ استعمار و بردهداری دارد.
به همین دلیل، استفاده از برچسبهایی مانند “سیاهپوست” بیشتر بر اساس تاریخ و فرهنگ است تا زیستشناسی – و این همان مفهومی است که “نژاد بهمثابه یک ساخت اجتماعی” خوانده میشود.
آیا تنها نیستیم؟ نشانه های قوی از حیات در سیاره ای اقیانوسی کشف شد
⚠️ نژاد، بیمعنا در ژن ولی پرمعنا در زندگی
هرچند نژاد از نظر زیستی معنا ندارد، اما تبعات آن در زندگی افراد کاملاً واقعی است. در جریان همهگیری کرونا، اقلیتهای قومی در آمریکا و بریتانیا بهطور نامتناسبی مبتلا شدند و جان باختند – نه به دلیل ژن، بلکه بهخاطر تبعیض اجتماعی، سطح درآمد پایینتر و مشاغل پرریسکتر.
🧬 علم در برابر سیاست
درحالیکه ژنتیک بهسمت درک دقیقتر از انسانها و کنار گذاشتن تعاریف تبعیضآمیز پیش میرود، برخی سیاستمداران – از جمله دونالد ترامپ – همچنان به “برتری ژنتیکی” اشاره میکنند. او در یکی از سخنرانیهایش گفته بود: «شما ژنهای خوبی دارید»؛ جملهای که نشان از بیتوجهی به علم دارد.
رادرفورد در پایان تأکید میکند: “ممکن است تاریخ ما پر از تبعیض و سوءتفاهم باشد، اما مسیر ژنتیک به سوی عدالت، علم و حقیقت است.”
منبع خبر: www.bbc.com
اخبار مرتبط با دنیای علم و دانش را در جیبی 724 دنبال کنید:
یا ما تنها هستیم؟ کشف جدید امیدها را برای یافتن حیات فرازمینی زنده کرد
نشانه هایی قدرتمند از حیات فرازمینی در سیارهای خارج از منظومه شمسی
