پایان رسمی درگیری پ.ک.ک با دولت ترکیه؛ آغاز فصلی جدید در سیاست منطقهای؟
پایان رسمی درگیری پ.ک.ک با دولت ترکیه؛ آغاز فصلی جدید در سیاست منطقهای؟
گروه شبهنظامی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، که بیش از چهار دهه علیه دولت ترکیه مبارزه مسلحانه کرده است، روز دوشنبه اعلام کرد که سلاحها را زمین خواهد گذاشت و به فعالیتهای خود پایان میدهد؛ تصمیمی تاریخی که میتواند معادلات سیاسی ترکیه و کشورهای همسایه را دگرگون سازد.
این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، در پیامی در ماه فوریه خواستار خلع سلاح و انحلال این گروه شده بود. او در پیام خود تاکید کرده بود که مبارزه مسلحانه دیگر کارایی گذشته را ندارد و دستیابی به حقوق کردها اکنون از مسیر سیاست امکانپذیر است.
پ.ک.ک که در ابتدا با هدف جداییطلبی و تشکیل یک کشور مستقل برای کردهای ترکیه شکل گرفت، در سالهای اخیر خواستههای خود را به مطالبه حقوق بیشتر برای کردها در چارچوب خاک ترکیه تقلیل داده بود. این گروه از سوی دولت ترکیه، ایالات متحده و چند کشور دیگر در فهرست سازمانهای تروریستی قرار دارد.
در بیانیهای که روز دوشنبه منتشر شد، پ.ک.ک تأکید کرد که «مسئله کردها را به سطحی رساندهایم که از طریق سیاست دموکراتیک قابل حل است» و بنابراین «ماموریت پ.ک.ک در این مسیر به پایان رسیده است.»
پایان رسمی درگیری پ.ک.ک
این تصمیم نتیجه کنگره اخیر رهبران این گروه در شمال عراق بوده است. آنها اعلام کردند که فعالیتهای پ.ک.ک به صورت رسمی خاتمه یافته و خواستار آن شدند که پارلمان ترکیه نیز در فرآیند خلع سلاح مشارکت داشته باشد. همچنین از عبدالله اوجالان خواستهاند تا رهبری این روند را برعهده بگیرد.
با این حال، هنوز مشخص نیست که مرحله بعدی چه خواهد بود. اوجالان از سال ۱۹۹۹ در زندانی در جزیرهای در دریای مرمره و در شرایطی نزدیک به انزوا نگهداری میشود. حامیان پ.ک.ک و برخی سیاستمداران کرد خواستار آزادی یا حداقل کاهش محدودیتهای وی هستند تا بتواند فرآیند خلع سلاح را هدایت کند.
بسیاری از کردهای ترکیه نیز ابراز امیدواری کردهاند که پایان درگیریها زمینهساز گسترش حقوق فرهنگی و آموزشی آنها شود، هرچند تا این لحظه خبری از تدوین قوانین جدید در این زمینه منتشر نشده است.
درگیری طولانیمدت میان پ.ک.ک و ارتش ترکیه، که شامل بمبگذاریها در مناطق غیرنظامی و عملیاتهای شدید نظامی در شهرهای کردنشین بود، جان بیش از ۴۰ هزار نفر را گرفته است.
این تحولات میتواند یک موفقیت بزرگ برای رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه محسوب شود؛ چرا که او حالا میتواند مدعی شود کاری را انجام داده که دولتهای پیش از او نتوانسته بودند، و این مسئله احتمالاً محبوبیتش را در میان رایدهندگان کرد افزایش خواهد داد — موضوعی که ممکن است در تلاش احتمالی او برای تغییر قانون اساسی و کسب دور سوم ریاستجمهوری تأثیرگذار باشد.
عمر چلیک، سخنگوی حزب عدالت و توسعه، در واکنش به این خبر در فضای مجازی نوشت: «این اقدام گامی مهم در راستای تحقق چشمانداز رئیسجمهور برای ترکیهای بدون ترور است.»
همچنین برخی تحلیلگران معتقدند این اعلام انحلال میتواند بر سایر گروههای مسلح کرد در منطقه، بهویژه در سوریه، نیز تأثیرگذار باشد.
کردها، قومی با جمعیتی حدود ۴۰ میلیون نفر، در کشورهای ترکیه، سوریه، ایران و عراق پراکندهاند و پس از جنگ جهانی اول، با وجود وعدههای اولیه قدرتهای جهانی، موفق به تشکیل کشور مستقل نشدند. آنها در بسیاری از این کشورها با سرکوب دولتی زبان و فرهنگ خود روبهرو بودهاند.
در حال حاضر نیز مشخص نیست که تصمیم جدید پ.ک.ک چه تاثیری بر پایگاههای این گروه در مناطق کوهستانی کردستان عراق خواهد داشت. ترکیه پیش از این بارها مواضع پ.ک.ک را در شمال عراق و شاخههای مرتبط آن در شمال شرق سوریه هدف حملات هوایی قرار داده است و آنها را تهدیدی امنیتی در نزدیکی مرزهای خود میداند.
در نهایت، مقامات ترکیه تاکید کردهاند که دولت هیچ امتیازی به پ.ک.ک نداده و این تصمیم بهطور یکجانبه از سوی این گروه اتخاذ شده است. با این حال، مقامهای حزب دموکراتیک خلقها (HDP) بهعنوان اصلیترین حزب کرد ترکیه، ابراز امیدواری کردهاند که این تحولات به گسترش حقوق فرهنگی کردها منجر شود.
منبع : پایان رسمی درگیری پ.ک.ک با دولت ترکیه؛ آغاز فصلی جدید در سیاست منطقهای؟
